De vraag naar het (morele) onderscheid tussen planten en dieren is zeker een terechte vraag, maar tevens een eindeloze die in het praktische leven onvruchtbaar is, lijkt mij.
In elk geval is dieren met planten vergelijken appels met peren vergelijken. En tja, appels en peren zijn natuurlijk allebei fruitsoorten, net als dat planten en dieren levende organismen zijn. Voor zover gaat het nog op, maar fysiologisch gezien zijn de verschillen dramatisch. Daarbij maakt Natascha de terechte opmerking over het al dan niet hebben van een zenuwstelsel, maar dat is slechts één van de verschillen die de kloof tussen beide m.i. tot een diep ravijn maken. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat dat een betoog behoeft: de verschillen zijn waarneembaar. Natuurlijk kan ondanks dat gespeculeerd worden over een eventueel bewustzijn die planten hebben, maar daarover valt alleen maar iets aan te nemen, niet te bewijzen. Bovendien is zo'n speculatief wandelpad eveneens eentje die tot vervelende vragen kan leiden, zoals een eventueel bewustzijn bij stenen, rivieren en planeten, of zelfs bij moleculen. Persoonlijk vind ik dat niet alleen vaag, ik vind het ook zinloos. Voor mijn lichaam doet het er niet toe.
Reacties van sommigen maken dat ik mijn beginnende opmerking maak: de gedachte is onvruchtbaar. Planten bevatten mineralen en vitamines en weet ik wat allemaal nog meer, die de mens wel nodig heeft. Simpel zat. Als er mensen zijn die zowel planten als dieren over één kam gaan scheren, dan kunnen ze inderdaad beter 'zand' gaan eten, want dan is het einde zoek. En als alles dat leeft het per definitie verdient om in leven te blijven, dan zitten we in nog veel meer opzichten met een gigantisch probleem: geen gewassen meer verbouwen met behulp van insecticiden, niet meer over straat lopen, want dan trap je op insecten en bacteriën, niet meer met de auto of per vliegtuig reizen, want daarmee 'schep' je vele vogels, zoogdieren en zelfs duizenden vliegen/muggen.
Dáár, in dat 'levende' zit hem vermoed ik dan ook niet het probleem (zo ja, dan denk ik dus dat we met een morele ramp zitten). Het probleem zit hem veeleer in het feit dat dieren tot op zekere hoogte op ons lijken: ze hebben zintuigen, honger en dorst, voelen pijn, bewegen en planten zich voort. Moreel gezien (moraal is een menselijke uitvinding) zou een dier dáárin niet teveel gehinderd moeten worden, en niet zozeer omdat het simpelweg leeft, want dat is veel te algemeen. Omdat wij mensen moraliteit hebben, projecteren we dat soms op datgene waarmee we ons identificeren, maar daarvoorbij kan het link worden.
Respect willen hebben voor dieren en planten is zondermeer een terechte boodschap, maar wanneer een vegetariër geen vlees eet maar wel planten, dan volgt daaruit niet zondermeer dat de vegetariër inconsequent of hartvochtig is. Planten zijn simpelweg een ander verhaal, zowel objectief en fysiologisch, alswel moreel alswel om menselijke gezondheidsredenen. Beide organismen over één kam scheren is een ethische vraag doorvoeren tot in het absurde (waar ik hierboven nog een schepje bovenop gedaan heb).
_________________ 'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.' - Marcel Proust
|