Ik zie termen als 'heilig', 'waardering van het vlees', 'niveau' en 'spiritueel' voorbij komen. Interessant, want op zich illustreert dit wel aardig de verhouding tussen cultureel-animaal en fysiek-mentaal.
Om te beginnen een kort gedachtengangetje:Cultuur is in wezen
manipulatie van
natuur. Een persoonlijke handeling, beeldvorming of aanpassing van de leefomgeving zijn aan de mens eigen en leiden tot aanpassing van het milieu alsmede wereldbeeld.
Natuur is echter een heel breed begrip, maar je kunt stellen dat natuur datgene is waar de mens geen hand in heeft (gehad). Ook
driften vallen hier onder. Seks is zo'n drift, naast dingen als het willen van voedsel en veiligheid. Dit houdt feitelijk in dat
driften zelf gemanipuleerd worden binnen de context van cultuur, en dus ook seks.
Hieruit afleidend een wat algemene schets:In deze situatie ontstaat meteen een spanningsveld, zoals in het begin genoemd. Cultuur komt met waarderingen
(1), en ook met waarderingen ván de specifieke gemanipuleerde werkelijkheden. Er komt zo duidelijk een soort
filter te liggen over basale werkelijkheden zoals de driften. Daarom ontstaat er ook algauw een soort begripsverwarring als men het over
liefde en
seks heeft, over
spiritueel genoegen en
fysiek welbehagen. Niet enkel in de zin van: 'Wat is nu goed en wat is nu slecht', maar ook zo'n fundamentele vraag als: 'Jongens, waar hebben we het nu eigenlijk over?'
(Ad 1: Erkenning van het
normale en
abnormale, ofwel het aangepaste en het onaangepaste.)
Als cultuur natuur vervormt, kanaliseert en reguleert, dan is het impulsieve en ongeregelde dus het tegenovergestelde. Niet voor niets was het in de Middeleeuwen zo dat seks(ualiteit) taboe was, gezien het enorme accent op het geestelijke leven en zelfs verloochening van het vleselijke (niet het toppunt van manipulatie van natuur?). Nog steeds merken we daar de gevolgen van, want egoïsme (een in wezen heel primair iets), lust, je volvreten, je eigen behoeftes nastreven e.d. worden nog steeds als smakeloos en onfatsoenlijk ervaren.
Met
seks is het idem dito. Wij mensen zijn overwegend behoorlijk 'vergeestelijkt', met onze normen, waarden etc. Ook is dit het geval in (semi-)religieuze zin, of nog algemener: in spirituele zin. Wat we zien is dat in een cultuur ook de seks tot een
'hoger niveau' getild wordt. Dit kan niet louter zijn vanwege de emotie die we
liefde noemen. Tantra is geen emotionele zaligheidsverbinding met een partner, en ook in andere tradities gaat het niet om de liefde (althans zoals wij het opvatten: persoonlijke sterke affectie tot iemand), terwijl seks als zodanig wel gemanipuleerd wordt.
Beireke illustreert dit zelf al goed in zijn openingspost.
Dit lange vertoog komt uiteindelijk hierop neer, dat seks wezenlijk iets heel anders is dan de
erotische ervaring, het
goed aanwenden van de passie,
fysiek liefde bedrijven vanuit persoonlijke genegenheid voor die éne andere. Dát is de culturele manipulatie. (Hoe zit het dan eigenlijk met porno?)
Dit impliceert echter het één en ander. Cultuur is nergens hetzelfde en in alle tijden anders. Iedere 'absolutistische' claim is daarmee onmogelijk: dat seksuele energie b.v. iets heiligs is, dat de mens monogaam 'hoort' te zijn, dat het volgen van instincten aan strikte banden gelegd moeten worden etc. Of kan iemand hier een vertoog op schrijven die dit wél bepleit, en wel op
ethische grondslag?
Hoe dan ook, hiermee kom ik op wat
Teun zo mooi schrijft:
Citeer:
De spirituele waarde van seks lijkt me afhankelijk van met welke intentie je erin gaat (ongelukkige woordkeuze :p).
Daar ben ik het mee eens, maar ik voeg eraan toe dat die intentie (normaliter) niet los staat van de culturele context.
Helaas, om het wat gecompliceerder te maken en mezelf een beetje tegen te spreken:
de mens is een geestelijk dier, en die geestelijke activiteit als zodanig is eigenlijk tegennatuurlijk. Althans, als we naar de ons omringende wereld kijken. Ik durf daarom te stellen: Dat maakt dat wij als menszijnde de geestelijke verlangens nooit helemaal kunnen splitsen van de vleselijke verlangens. De seks is nooit alleen maar slechts de seks, maar werkt door op psychisch niveau, al dan niet positief. Ook de vrouw die ongeremd met 500 mannen het bed in duikt is niet louter instinctmatig bezig, maar vervult in een geestelijke behoefte. De macho man die zijn secretaresse 'neemt', gewoon zomaar, doet dat niet 'gewoon zomaar'. (Ik bedoel ook dat het méér is dan slechts die natuurlijke selectie en keuring van het lichaam van de ander.)
Ik zal nergens ontkennen dat we net zo goed een 'drang tot voortplanting' hebben, maar wat al evenzeer een rol speelt is iets dat dieren niet in die mate kennen:
drang tot erkenning. De liefde bedrijven, de spirituele eenwording, het vrijen met de buurvrouw, buitenechtelijke bedperikelen enzovoort zijn alle de
bevestiging van de waardebeleving van onszelf (en ook van de ander). Dat gaat ook op, m.i., voor de vrouw die het met 500 mannen gedaan heeft, en ook voor de automutilatieve mensen die
Truitje benoemt. Het voelen van het vlees is het voelen van het leven zelf, dat de geest niet langer voelt. Derhalve is het een
noodzaak. Tegelijk maakt ons dat sterker en zwakker (
verslavingen!), en het verklaart de emotionele roering die zulke momenten teweeg brengen.
Persoonlijk nog dit:Voor mij pesoonlijk mag seks om de seks er net zo goed zijn als seks om de liefde. Vanuit mijn culturele bril bezien zie ik dat echter het liefst gebeuren in een monogame context. Ik geef echter wel een draai aan de monogamie. Trouw beloven aan 'die ene' is een onmogelijke belofte, zo niet een zinloze. Niet enkel omdat niets voor eeuwig is, maar ook omdat iets niet per se voor eeuwig hóéft te zijn. De mens verandert voortdurend, ontwikkelt zich, krijgt nieuwe inzichten, nieuwe verlangens en behoeftes. Partners die nu bij elkaar passen hoeven morgen niet meer bij elkaar te passen. De ene persoon komt ik je leven, de andere gaat weer, en we kunnen weinig meer doen dan zo goed mogelijk meebuigen.
_______
Edit: spellingsfoutjes gecorrigeerd