Kun je iets bewijzen in de wetenschap in de strikte zin van het woord: iemand overtuigen die nog niet overtuigd was?

Het verhaal van Einstein's poging om zijn algemene relativiteitstheorie bewezen te krijgen vertelt het verhaal van een zeer moeizaam proces waarbij de wetenschap in feite al overtuigd raakte voordat het bewijs geleverd was.

Toen Einstein de astronomische wereld opriep om bewijs (of verwerping) van zijn theorie te leveren, was er vrijwel niemand die zin had om zich eraan te wagen. Het was een Duitse astronoom die naam wilde maken, die de uitdaging aannam. Er werd samenwerking gezocht met een Amerikaanse astronoom, die het zag als een kans om geschiedenis te schrijven. Later was er een Engelsman die niet alleen onder de indruk was van de theorie, maar het ook zag als een kans om de wereld te laten zien dat wetenschap zich boven politiek kon verheffen, aangezien zowel hij als Einstein pacifistisch waren - ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Toen deze Engelsman later met een vrij mager bewijs kwam van de theorie, kreeg de internationale pers lucht van de theorie waarop het internationale publiek begeestigd en gefascineerd raakte door de mogelijke implicaties ervan. Maar de wetenschap als zodanig was nog niet overtuigd van het bewijs. Echter, nu de theorie enorm populair was geworden, waren er opeens zeven expedities die gingen proberen het bewijs te leveren, waar het eerst de grootste moeite had gekost om er ook maar één op touw te zetten.

De wetenschap en de wereld waren al overtuigd van de aannemelijkheid van de theorie, en de Amerikaan Campbell leverde toen in Australië het bewijs. Het bewijs diende om de mensen te overtuigen die er al in geloofden.

De Amerikaanse wetenschapsfilosoof Thomas Kuhn beargumenteert dat wetenschappelijke vooruitgang, en dan met name de revolutionaire sprongen van wereldbeeld naar wereldbeeld, niet het gevolg zijn van het verzamelen van feiten als zodanig, maar eerder het gevolg zijn van veranderde culturele omstandigheden, met name de concepten en manieren van denken die door het volk en de gemeenschap worden gebezigd.

Hij impliceert dat wetenschappelijke vooruitgang een kwestie is van generaties die elkaar opvolgen. Wanneer een nieuw wetenschappelijk idee wordt geintroduceerd, zijn het de oude wetenschappers die het radicaal afwijzen. Enkele jonge wetenschappers zien er toekomst in en proberen het door te ontwikkelen. Uiteindelijk is het de jonge generatie die het idee aanvaardt, terwijl de oude garde het oude paradigma mee het graf in neemt.

Toen Niels Bohr in 1927 op de Solvay conferentie in Brussel de wetenschappelijke wereld probeerde te overtuigen van zijn nieuwe model van het atoom, dat geboorte zou geven aan de kwantummechanica, werd hij als overwinnaar gezien gegeven de verklaringskracht van zijn model. Hij had op elke vorm van kritiek die de behoudende orde, geleid door Einstein, hem kon toewerpen, een antwoord. Vanaf dat moment was kwantummechanica het nieuwe wetenschappelijke model van de natuurkunde. Het model heeft zich sindsdien experimenteel keer op keer bewezen, maar Albert Einstein is zich er altijd tegen blijven verzetten. Hij is gestorven als een 'ongelovige'.

In mijn ogen is bewijs onmogelijk. Je kunt pas iets bewijzen als iemand besloten heeft door dezelfde bril te kijken als jijzelf. Op dat moment is hij het al met je eens, of in elk geval ziet hij het al hetzelfde als dat jij het ziet. Bewijs is dan hetgene dat volgt op de overeenstemming, niet hetgene dat ertoe leidt.

Dit is heel vreemd weet je.

Ik ben in mijn denken altijd uitgegaan van spirituele theorie en mijn eigen ervaring. Daar is dan mijn manier van naar de wereld kijken uit voortgekomen. Voor het grootste deel resultaat van m'n eigen werk. Daardoor leek het alsof ik leefde in isolatie van de wereld om me heen.

Nu dat ik het werk van Thomas Kuhn ben tegengekomen besef ik me dat mijn ideeën al lang (sinds 1957 ofzo) onderdeel zijn van academische discours/discussie. Ik besef me ook dat als ik gepubliceerd had wat ik wou publiceren in eerste instantie, dat het dan irrelevant en misschien zelfs achterhaald zou zijn.

In mijn beschrijving ging ik er van uit een model of paradigma (zoals Kuhn het noemt) bepaalt hoe wij feiten interpreteren die wij kunnen waarnemen. Voor het gemak ging ik er daarbij van uit dat die feiten buiten de invloed van het model vallen. Dus dat onze waarneming gelijk is welk model we ook hebben. Natuurlijk is dat niet zo, maar het was een goede manier om het te introduceren.

Echter Kuhn ging wel verder: hij beargumenteerde dat een paradigma-verandering ook onze definities verandert van hetgeen we waarnemen, waardoor wat we waarnemen, bijvoorbeeld massa, van het ene naar het andere paradigma een principieel andere grootheid is geworden.

Dan zijn er weer filosofen geweest die daar bezwaar tegen hadden, maar het lijkt erop dat ze niet beargumenteerden dat de grootheden niet van elkaar verschillen, maar dat de grootheden ondanks het verschil toch nog aan elkaar gerelateerd zijn.

In elk geval, als ik hier verder mee wil komen zal ik die hele discussie moeten volgen en snappen.

Ik heb plotseling een plek in de geschiedenis :-S. Misschien nog niet als iemand die wat heeft toegevoegd, maar zeker iemand die bestaat binnen de context ervan. Niet alleen de geschiedenis, maar ook de samenleving (temporeel en ruimtelijk).

Binnen de filosofie is dat ook een gangbare opvatting. Elke tijd heeft zijn eigen episteme. Daar kan ik me op zich goed in vinden.

Immanuel Kant nam echter nog aan dat rationaliteit iets zuivers was, een eenheid van alle tijden, en dat op basis daarvan echte kennis opgedaan kon worden. M.a.w., met de logica valt niet te spotten. Ik denk dat je volgens de logische principes dan ook wel degelijk dingen kunt bewijzen. Bewijzen wil namelijk zeggen proefondervindelijk iets verifiëren en bevestigen dan wel ontkennen.

Op basis van logische middelen kon Newton immers voorspellen hoe de hemellichamen zouden bewegen, en die voorspellingen bleken te kloppen. De theorie komt overeen met de empirie, op basis van rationele principes. Ergo bewijs.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

Hmm ik weet niet of Newton veel met hemellichamen heeft gedaan? Zal wel, hij zal het werk van Copernicus, Kepler, Galilei enz. verder hebben gebracht.

Echter waar het Kuhn (en mij) om gaat is dat je eerst door de ogen van Newton moet kijken wil je zijn bewijs accepteren. Kuhn beargumenteert dat dit in het begin van de ontwikkeling van een model of theorie lastig is, omdat het model nog niet compleet ingevuld is. Dat wil zeggen: er zijn veel gaten en op het moment van introductie levert het model geen betere beschrijving van natuurlijke fenomenen dan het oude model. Pas wanneer het nieuwe model wat vlees op de botten heeft begint het het oude model te overtreffen.

Echter, een bewijs wat je vervolgens levert voor dat model moet uitgaan van de definities, wetten en interpretaties VAN het nieuwe model. Dus: je moet eerst door de ogen van Newton kijken voordat je Newton kunt bewijzen.

Je kunt dus in zekere zin niet Einstein bewijzen door uit te gaan van het wereldbeeld van Newton. Ik denk dat Kuhn dat beargumenteert in zijn boek.

Maar: als je volledig door de ogen van het nieuwe model wilt en kunt kijken, dan begrijp je dat model al - dan zie je de schoonheid ervan, de consistentie, de verklaringskracht. Eigenlijk ben je dan al overtuigd. Het volledig begrijpen ervan IS al een nieuwe vorm van bewustzijn. Je bent veranderd. Je bent al een nieuw mens geworden. Het bewijs is dan niet meer dan een formaliteit.

Daarom stel ik dat bewijs volgt op overtuiging, in plaats van dat overtuiging volgt op bewijs.

Ik denk dat ik je begrijp.

Dit ben ik evenwel slechts ten dele met jou en die auteur eens. Natuurlijk kan een wetenschapper nieuwe termen bedenken, maar niettemin werkt hij altijd op basis van taal, en die taal bestaat al. Onvermijdelijk en noodzakelijkerwijs houdt hij zich altijd al aan een grote hoeveelheid conventies ten aanzien van woordgebruik, definities en redeneerstijlen. Logica bijvoorbeeld is er ook al. Alleen al door bepaalde woorden alvast te gebruiken, kan een ander onmiddellijk in jouw 'discours' stappen.

Hoe je het ook wendt of keert, je werkt altijd op basis van een reeks gegeven taal, met al zijn structuren en betekenissen van dien. Via die taal kan een ander onmiddelijk 'sympathie/empathie' hebben met wat je te zeggen hebt.

Jazeker! Er staan wel documentaires over op Youtube.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

Tsja het was wel zo dat Einstein dus bepaalde concepten totaal veranderde.

De term "zwaartekracht" bleef hetzelfde maar wat het betekende veranderde totaal, of liever het was een uitbreiding van het oude concept. In het oude concept was zwaartekracht een kracht die werd uitgeoefend door een massa op een andere massa. Het was een trekkracht. Objecten werden naar de aarde getrokken.

In het nieuwe concept is zwaartekracht een kracht die wordt uitgeoefend door de beweging van ruimte aan de hand van een kromming die door de massa wordt veroorzaakt. De zwaartekracht drukt objecten naar beneden. In het oude concept was zwaartekracht non-lokaal (dus onmiddellijk), maar in het nieuwe concept reist de zwaartekracht met de lichtsnelheid.

Als je Einstein wilt bewijzen dan moet je de concepten van Newton helemaal loslaten. Ze zijn totaal niet meer relevant. Je moet gewoon de feiten zoals we die kennen (die onveranderd zijn) opnieuw bekijken vanuit Einstein en zien of het klopt.

Maar goed zo is het met spiritualiteit ook: binnen het bewustzijnsbereik dat we kennen op aarde verschilt tussen verschillende personen alleen de interpretatie van de waarneming maar niet de waarneming zelf, tenzij je gaat praten over het zien van aura's en geesten enzo.

De vraag is ook: is waarneming zonder interpretatie mogelijk?

Ik heb mijn ideeën. Als je van mij persoonlijk een voorlopig antwoord zou willen, dan wordt het uitvoerig psycholinguïstisch en semiotisch...

Maar misschien hebben anderen nog ideeën.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

Bah ik had nooit gedacht dat ik me op een soort van wetenschappelijk gebied zou wagen .

http://en.wikipedia.org/wiki/Semiotics

Klinkt ingewikkeld. Ik hou niet van ingewikkeld .

Ik zeg het. Je waagt je nu in (lastige) academische sferen.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

Het moet uiteindelijk simpel zijn. De meest complexe systemen hebben uiteindelijk toch een heel simpel ontwerp.

Doe eens een poging om het simpel te verwoorden?

Nou, het is niet dat ik het allemaal begrijp hoor, en er zullen ongetwijfeld filosofieën zijn met een andere opvatting.

Waarnemen wil zeggen het oppikken van prikkels via zintuigen door het bewustzijn. Interpretatie is het duiden van dingen, het is betekenis toekenning. Nu moeten we gelijk vanaf het begin al een fundamenteel onderscheid maken tussen wat we kunnen kennen, en wat we niet kunnen kennen. Wat we niet kunnen kennen, lijkt mij, is het bewustzijn van anderssoortige organismen. Naar mijn mening kunnen we zelfs andere mensen nooit werkelijk kennen, maar in elk geval kunnen we een heel eind komen via de taal. Bij o.a. een hond gaat dat niet. Hoe een hond dus precies waarneemt is voor ons toch ten minste deels een raadsel, laat staan dat we veel zinnige dingen kunnen zeggen over zijn conceptie van de wereld. Daarom schreef Wittgenstein ook: al zou een leeuw kunnen praten, dan nog konden we hem niet verstaan.

Dat gezegd hebbende denk ik dat ons onderzoeksterrein zich (vooral) tot de mens beperkt of zou moeten beperken. De mens ontvangt natuurlijk permanent prikkels, maar komen die zondermeer tot ons in hun ware aard? Laten we dan naar Immanuel Kant kijken. Hij stelt dat de werkelijkheid op ons afkomt, en dat wij daar dan iets mee doen. Als we een boom zien, dan valt het beeld van de boom uiteen in verschillende semantische domeinen:
- plaats: je kunt het hebben over díé boom dáár
- modaliteit: je kunt het hebben over die precieze boom, en geen ander
- kwantiteit: je kunt het hebben over één boom, of meerdere; in dit geval is het één
enzovoort. Ik ken de vierde klasse niet uit mijn hoofd.
Onvermijdelijk voegt ons bewustzijn zich dus tot de dingen in de werkelijkheid (daarvoor stelde men vaak dat het andersom was: de werkelijkheid drukt zich als het ware af in ons). De stukjes informatie uit de werkelijkheid vallen door een zeef in onze geest, en zo kennen we de werkelijkheid. Terzijde zal dit heel basale gegeven ook wel gelden voor dieren, of althans de hogere dieren. Anders kunnen ze niet functioneren.

Op basis van dat zeefgegeven leren wij de wereld kennen, d.i. de fenomenale wereld/werkelijkheid: de wereld zoals ze aan ons verschijnt. De dingen als zodanig, hoe ze wérkelijk op zichzelf zijn, dat is de noumenale werkelijkheid waar we niet bij kunnen. Het kennen der dingen is per se een bepaalde, zij het dan fundamentele, betekenis toekennen. Had het fenomeen dat aan ons verschijnt geen enkele betekenis, dan zou je voor de rest van je leven kunnen blijven zoeken naar 'de' boom die je ooit ergens gezien hebt. Je zou hem namelijk nooit herkennen. Herkenning impliceert dat specifieke informatie over een object ligt opgeslagen in je hersenen (de achterkwab, meen ik): je onderscheid het fenomeen op basis van een reeks karakteristieken, en dat impliceert dat het een bepaalde betekenis heeft. Let wel, ik heb het hier natuurlijk niet per se over talige betekenis. Tot zover zou je niet kunnen stellen dat waarnemen zonder enige mate van duiding mogelijk is.

Echter, nu naderen we een euvel, een vage zone, namelijk die van de concepten in ons hoofd en de functie van taal daaromtrent. Nu is het niet zo dat talige informatie de enige informatie is die we hebben. Zelfs een woord als 'appel' bevat meer informatie dan wat je de som der delen kunt noemen: woordsoort (zelfstandig naamwoord), mogelijke syntactische posities, de klanken van het woord enzovoort. Je hebt een abstract beeld van de vorm, kleur, geur en smaak. Zo kun je onmiddelijk een appel herkennen. Ook zonder taal heeft dat bepaalde object een betekenis. Dat is het punt dan ook niet. Wat denk ik meer het punt is, is de vraag in hoeverre wij als mensen onze kennis te dánken hebben aan onze taal. Met andere woorden, in hoeverre zijn wij talig bepaald? Persoonlijk denk ik dat wij sterk talig bepaald zijn. Via taal kunnen wij de werkelijkheid verinnerlijken. Als ik 'boom' zeg, dan kun jij altijd overal een beeld van een boom denken. We kunnen de wereld denken dankzij de taal. Ik denk echter ook dat we de wereld kennen en herkennen via taal. We onderscheiden gras van straatstenen, omdat er iets in ons brein zegt dat er betekenisverschil is tussen beide.

Op het gebied van de taal zelf kunnen we in elk geval niet waarnemen zonder betekenistoekenning. Als ik tegen jou praat, dan zul je geen betekenisloos lawaai opvangen. Nee, je zult duidelijk Nederlands verstaan. Daar kun je niets aan doen, zo werkt dat gewoon. Daarom stoort één Nederlandstalige passagier in de trein je meer dan tien Chinezen, want dat laatste lijkt dan wel lawaai. Het is makkelijker te negeren. Met schrift is dat idem dito: je leest onvermijdelijk als ik deze tekst voorleg. Je kunt je vervolgens wel afvragen hoe het dan zit met gesproken en geschreven talen die je niet kent. Echter, zelfs als ik jou spijkerschrift voorleg, dan zul je onmiddelijk merken dat het om tekens gaat. Je snapt er geen worst van, maar je weet wel dat het om niet-natuurlijke dingen gaat. Ook dat is interpretatie.

Ik wou nog wat psychologisch gedoe schrijven, maar ik vind het zo wel best, momenteel.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

Hmm okee. Ik heb hem gelezen eindelijk.

(Had er ff geen zin in ).

Het eerste wat me opvalt is dat je het woord betekenis gebruikt waar ik in eerste instantie het woord identiteit zou gebruiken. Want wat is betekenis? Het lijkt betrekking te hebben op relatie van het ene domein tot het andere. Het woord "hito" heeft in de Japanse taal de betekenis van "mens". Het symbool van een appel kan gekoppeld zijn aan een computerbedrijf. Ons begrip van het object 'appel' kan ook gekoppeld zijn aan ons idee van 'eten' maar toch zeggen we niet dat appel eten betekent. Een appel betekent dus niets, maar ís wel wat. Die identiteit komt inderdaad tot stand door een proces in de hersenen waarbij de linker hersenhelft een belangrijke rol speelt.

Ik las laatst dat Kant achterhaald is omdat hij zei dat "ruimte" een categorie is van ons kenvermogen waarbij hij beweerde dat de mens zich geen niet-euclidische meetkunde zou kunnen voorstellen. Dat is volgens mij een meetkunde waarbij lijnen die parallel lopen elkaar niet snijden, zoiets. De wiskunde heeft echter meetkundes ontwikkeld waarbij dit niet geval is, er is elliptische meetkunde waarbij alle lijnen in een vlak elkaar snijden (geen enkele parallelle lijn) en hyperbolische meetkunde waarbij ook niet-parallelle lijnen in een vlak elkaar rustig kunnen ontwijken.

Echter andere categorieën bestaan zeker. Als bij iemand door een hersenstoornis de linkerhersenhelft uitvalt, dan kan de persoon geen objecten meer onderscheiden. De zintuiglijke (visuele) waarneming is dan een vormeloze brij van kleur waar niets afzonderlijks meer in te ontdekken valt.

Dus er vindt herkenning van objecten plaats en die herkenning wordt dan gekoppeld aan informatie uit ons verleden, onze kennis. Zo onstaat een rijk "idee" - rijk aan associaties.

Waarneming is dan wel een stapsgewijs proces waarbij er telkens door het brein toch meer wordt toegekend aan de informatie die binnen komt.

Je kent wel die figuren die je op twee verschillende wijzen kunt zien zoals dit plaatje [http://dragon.uml.edu/psych/woman.html]. We spreken nog niet eens over taal maar toch zie je vormen die je op twee verschillende wijzen kan interpreteren.

Dus wanneer spreken we van interpretatie? Is niet elke stap in dit waarnemingsproces een stap van interpretatie? We zien een beeld met contrast en leiden daar een grens uit af tussen object en omgeving. Dat doet ons brein automatisch. Maar aangezien er soms verschillende mogelijkheden zijn om dit te zien, is ons brein aan het interpreteren. De werkelijkheid dringt niet een enkele eenduidige interpretatie aan ons op. Daarom ligt de interpretatie niet in de werkelijkheid besloten. In elk geval niet in de zintuigelijke waarneming waarop we onze interpretatie baseren.

Dus als ik zo aan het nadenken ben, heb ik eigenlijk mijn antwoord. Ook al komt er geen betekenis bij kijken in de stricte zin, in de ruimte zin van het woord is (al) onze waarneming een proces van betekenisverlening door interpretatie in een stapsgewijs proces waarbij de opeenvolgende interpretaties tot een steeds 'hogere' orde van betekenis leiden totdat we zelfs (menselijke) intentie afleiden uit iets dat in beginsel maar wat visuele of auditieve informatie was.

Je wordt bedankt!

Ja.

Inderdaad. De vraag naar betekenis is de vraag van de semantiek, en bij uitbreiding ook van de semiotiek. Betekenis kan heel ruim zijn, en komt in vele soorten en maten. Eén en hetzelfde ding kan verschillende betekenissen hebben als de context verandert.

Toch hebben woorden altijd betekenis. Niet in strikt fysische zin natuurlijk (het uitgesproken woord), maar voor de mens wel. Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen dat het woord 'appel' is opgebouwd uit wat men semantische primitieven noemt: [rond], [zacht], [groen-rood], [zoet], [sappig] etc. Als je vraagt aan mensen om een appel te definiëren, dan krijg je vaak een sommering van dergelijke eigenschappen. Het teken 'appel' als woord denoteert dan ook een object wat ruwweg aan die criteria voldoet. Als zodanig is het woord een symbool.

C.S. Peirce onderscheidt drie soorten tekens:
- indexen: op basis van een afhankelijkheidsrelatie, zoals een schaduw, of rook bij vuur.
- iconen: op basis van een gelijkenis, zoals een landkaart of een foto.
- symbolen: op basis van een willekeurige conventie, zoals woorden en landsvlaggen.

Daarnaast kan een teken alleen maar iets betekenen (het is een betekenaar) en dus verwijzen naar een betekende in een context. In de taal kan een woord alleen iets betekenen in relatie tot andere woorden. De semantische primitieven bijv. kunnen ook weer opgedeeld worden in nieuwe termen: [groen] = [kleur], [koel], [geel-blauw] etc. Ook in de materiële werkelijkheid verlenen dingen hun betekenis voor ons in relatie tot andere dingen. Daarnaast zijn er natuurlijk ook nog connotaties, in de betekenis van Roland Barthes. De foto van de mooie vrouw in Eva-kostuum die jij een poosje terug postte bijvoorbeeld, betekent niet enkel wat het is: een blote vrouw. Een mogelijke connotatie is vulgariteit en smakeloosheid, zoals je zelf ook aangaf. Men klaagde van pornografie. Het teken van de naaktheid heeft dus een bijsmaak, en dat gaat soms onwillekeurig, ook buiten de taal om. Smaak is immers niet talig. Ook kan de blote vrouw een héél andere betekenis hebben wanneer je die foto aantreft op een website met de tekst: 'knappe vrouw zoekt partner'. De mogelijke connotaties mag je er zelf bij bedenken.

Uiteraard krijg je vooral een veelvoud aan connotaties binnen een samenleving, binnen een cultuur, en met náme binnen een cultuurindustrie zoals je die aantreft in de industriële en postindustriële tijd. We geloven nog altijd in mythen, alleen op andere wijzen. We geloven bijvoorbeeld in de mythe van het elitaire van wijn, als luxeproduct.

En zo kan ik nog wel even doorgaan...

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

Ha bedankt weer.

Ik heb moeite met het woord denoteren om de een of andere reden.

Ik zocht het op in het Engels:

"To serve as a symbol or name for the meaning of; signify: A flashing yellow light denotes caution."

Als we zeggen dat het teken 'appel' als woord een object denoteert, hebben we het dan over de betekenis (een idee) of een object zelf? Moet het laatste wel zijn he.

"Daarnaast kan een teken alleen maar iets betekenen (het is een betekenaar) en dus verwijzen naar een betekende in een context."

Ik neem aan dat de nadruk van die zin ligt op "in een context"? 'Apple' verwijst naar een vrucht maar ook naar een bedrijf/merk, dus in zekere in verschilt het per context.

Ja, dat is ook begrijpelijk. Het is een lastige term waar hele essays over geschreven zijn.
C.S. Peirce schreef: 'there is, first, the direct reference of a symbol to its objects, or its denotation; second, the reference of the symbol to its ground, through its object, that is, its reference to the common characters of its objects, or its connotation; and third, its reference to its interpretants through its object, that is, its reference to all the synthetical propositions in which its objects in common are subject or predicate, and this I term the information it embodies'.

Ja, de nadruk ligt op context. Daarom is terzijde ook de pragmatiek ontstaan: de studie naar taalgebruik in context, omdat context taalgebruik en betekenis bepaalt. Voor de semiotiek is die context net zo belangrijk: een teken ontleent zijn waarde in relatie tot andere tekens. Een teken is geen zelfgenoegzame autonome eenheid die los van de wereld gesteld kan worden, maar is een onlosmakelijk concentratiepunt van verbanden in een groot netwerk, zogezegd. Apple verwijst in de ene situatie inderdaad naar een vrucht, en in de tweede situatie naar een bedrijf. In beide gevallen gaat het om een symbool. Laatstgenoemde zal momenteel wel de connotaties van modern, hip en goede kwaliteit hebben.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust