|
Vliegen is moeilijk, maar lopen op aarde blijkt moeilijker.
Ik had zin om wat op te gaan schrijven, en omdat ik deze zin al eerder hier en daar heb aangehaald de afgelopen tijd, dacht ik dat het wel een eigen topic waard is.
Waar ik met deze uitspraak op doel is het mensenleven, waarmee meteen duidelijk is dat het om beeldspraak gaat. Nauwkeuriger gezegd doel ik op hoe mensen met het leven omgaan. Hierbij is het niet mijn bedoeling om anderen van mijn visie te overtuigen, en eigenlijk ook niet zozeer om een discussie uit te lokken. Het is in wezen weinig meer dan het neerzetten van mijn idee. Mogelijk val ik daarbij soms wat in herhaling, maar het zij zo. Ik zet de tekst uiteen in verschillende stukken, die je desgewenst over mag slaan. Het meest 'spirituele' deel begint bij kopje 4.
1. De mens als uniek wezen.
De mens is een bijzonder wezen, anders dan anderen die we fysiek waar kunnen nemen. Goden, geesten en kabouters laat ik dus buiten beschouwing. Hij onderscheidt zich in mijn visie van de dieren door zijn creativiteit. Dit maakt dat hij zich relatief gemakkelijk aan veranderende omstandigheden aan kan passen, en dat hij nieuwe mogelijkheden kan ontdekken. Creativiteit heeft taal mogelijk gemaakt, techniek, kunstzinnige uiting en inzicht, en bovenal heeft het 't overleven omgezet in leven. Bij creativiteit zou je ook assocatievermogen kunnen zetten, maar ook daar ligt een kern van creativiteit in. Het mag dus duidelijk zijn dat ik dit woord ruim opvat, en niet in de specifieke zin van 'kunst maken'.
Hiermee stel ik tevens dat het níét het bewustzijn is dat de mens uniek maakt. Het zou me niet verbazen als dit bij verscheidene mensen een vraagteken opwekt. Ook laat ik in het midden of het ons zelfbewustzijn is dat ons uniek maakt. Ik wil dat namelijk best aannemen, maar in hoeverre ligt daar de genoemde creativiteit niet aan ten grondslag? Vragen rijzen dan op over wat er eerder was: het vermogen om stenen vuistbijlen te maken of het vermogen om 'ik' te zeggen. En als ik aanneem dat taal, dus ook het woord 'ik' een latere uiting is, dan is zelfbewustzijn dat mogelijk ook.
Ik neem even aan dat alles begint met nieuwe schakelingen in de hersenen of geest, die nieuwe mogelijkheden... mogelijk maken.
2. De denkende mens
Voor wie het leuk vindt, wil ik hier de betekenis van het woord 'mens' uitleggen. Zoals veruit de meeste talen die in Europa gesproken worden, gaat ook het Nederlands terug op het zogeheete Proto-Indo-Europees (PIE), vanwaar ook het Perzisch en Sanskriet stammen. Het woord 'mens' is terug te voeren op de PIE wortel (= kern van een woord) men, dat op 'denken' duidt. Van deze wortel stammen ook het Latijnse mentis (> mentaal) en het Engelse mind ('geest'). De mens is dus een denker.
Dat de mens al vele duizenden jaren zijn koppie gebruikt, spreekt voor zich. Dit heeft geleidt tot alles wat we letterlijk en figuurlijk nu hebben: goederen en kennis. Met name dat laatste vind ik belangrijk, kennis, en dat is waar dit topic over gaat.
3. Zoeken van de geest
Het denken roept vragen op. Dat weet iedereen, en iedereen ervaart het dagelijks. Zodra er een vraag beantwoord is, verschijnt er een nieuwe vraag, en zo gaat dat ons hele leven door. Het eindigt dus niet met kennis. Zo zijn we al duizenden jaren bezig, ondanks steeds wetenschappelijke ontdekkingen die steeds weer gedaan werden. Het meest bijzondere én discutabele van de zoekende geest die we altijd hebben, is wel geloof. Waar de fysieke kennis ophield, begon het geloof, en dat is nu nog het geval. Ik vat ook het woord 'geloof' weer op in de ruime zin van het woord, dus 'iets aannemen voor waar'. Daarmee doel ik niet per se op religie, wat ik overigens zie als een overtreffende trap van geloof.
De mens wil begrijpen en wil houwvast. De geest verlangt zekerheid en invulling van 'lege gaten'. Daarom kan het ook niet anders of iedereen gelooft wel in iets. Niemand ként alles. Hoewel de wetenschap veel lege gaten heeft weten op te vullen, blijven we nog steeds geloven. Wetenschap betekende in de 16e, 17e en 18e eeuw een ondermijning van religie, maar de hoeveelheid mensen die ergens in gelooft is tot op heden niet afgenomen. Dit forum is daar een bewijs van. In de wereld van vandaag zijn er velen die naar spirituele zaken grijpen. Dat is begrijpelijk, en eigenlijk ook normaal.
4. Het vliegen van de geest
Waar mijn hele punt uiteindelijk op neerkomt, is dat mensen datgene willen kennen dat voorbij de zichtbare wereld ligt. Onze creativiteit heeft tot heel wat wereld- en levensvisies geleidt. Was dat in de oertijd een reeks van goden, later werd dat een monotheïstisch dogma, en hier zijn het diverse andere spiritualiën. Altijd zoeken we, altijd willen we de spreekwoordelijke 'hemel' vinden en kennen. 'Er moet toch meer zijn? Er moet toch een doel van dit alles zijn?' Hier komt de titel van mijn post terug. Met het vliegen bedoel ik het ontdekken van de hemel en het aannemen van diens bestaan. Ook hemel moet dus weer ruim opgevat worden. Verreweg de meeste, zoniet álle, mensen willen vliegen. Spottend wordt dat de laatste jaren ook wel 'zweven' genoemd, in een meer overdreven zin.
Vliegen heeft de mens altijd al gedaan, en men zal het altijd blijven doen, veronderstel ik. Tegelijkertijd meen ik dat al het vliegen, en dus al het geloven, ons niet moet belemmeren om verder te denken en te zoeken. Geloof is handig, want het geeft invulling van lege gaten, het geeft houwvast en kan een gevoel van saamhorigheid geven. Ik denk echter dat geloof een tijdelijk iets is, zoals een mooie bioscoopvoorstelling. Je blijft niet je hele leven lang naar dezelfde film kijken. Je gaat door. Geloofsvormen laten we op een gegeven moment los, waarmee een einde komt aan dat gevlieg. Zo zie ik het voor me: geloof neem je aan, maar kun je ook weer loslaten. Het is naar mijn mening zelfs beter voor je eigen ontwikkeling als je weer loslaat, zodat je je niet blind gaat staren en geen oogkleppen ontwikkeld.
Dit laatste zou je op kunnen vatten als het 'kristalliseren' of 'verstarren' van geloof. De dynamiek is er dan uit, en loslaten wordt dan moeilijk. Dat hierop dogma's, twisten, onbegrip en godsdienstoorlog uit voort kan komen weet iedereen. Dáár komt het tweede deel van mijn topictitel naar voren: op aarde rondlopen blijkt moeilijker te zijn.
5. De mens die op aarde rondloopt
Of we het nu willen of niet, of we er nu aan willen geloven of niet, maar we leven wel op aarde. We leven dit leven, ongeacht alle goden, geesten en hemelen. Leggen we teveel waarde bij de hemel, en vliegen we te graag, dan loopt het hier in de soep. Dat komen we allemaal dagelijks tegen: op de werkvloer, met je buurman, met religieuze mensen die je op straat aanspreken, hier op dit forum, enzovoort. Ik stel dat vliegen erg makkelijk is, en soms durf ik zelfs te spreken van gemakzucht. Het loslaten van de kokervisie die geloof met zich mee brengt is blijkbaar een behoorlijke opgave, waar we allemaal een keer aan moeten geloven. Het concrete leven op aarde schijnt de mens maar moeilijk te kunnen bevredigen, anders zouden we niet hoeven te vliegen. Toch ligt daar juist de uitdaging, om het leven hier te leiden (of te lijden?), en niet in de hemel. Op zoek gaan naar de hemel is één ding, gewoon rondlopen op aarde en nuchter redeneren is een tweede. Daarmee is geloof niet verkeerd, alleen de verstarring ervan. Ik wil dus geen ongeloof propageren. Ik wil alleen aandragen dat men wat minder geloof aan geloof zou moeten hechten. In hoeverre blijven we anders bij onszelf, en in hoeverre leren we onszelf begrijpen?
_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust
|
Registreer
Aanmelden
FAQ
Zoek
