Een reactie op een vraagstelling bij een filosofisch forum.

________________

Ernst & lol

Of lol los is en nergens rekening mee houdt, vind ik een discutabel punt; dat ernst gesloten en bindend is evenzo.

Zonder ergens rekening mee te houden, is er helemaal geen lol. Je houdt rekening met de norm, die je dan een flinke draai geeft; je houdt rekening met wat lollig is en wat niet; je houdt rekening met het niet rekening houden met. Er is een basis nodig om lol te kunnen trappen. Lol is dus niet vrij en op zichzelf staand. En wat begint als een lolletje, kan uitmonden in dodelijke ernst.
Ik kan me er wel mee verzoenen dat lol losser is dan ernst.

Ernst kan ook tot verruiming leiden van kennis en inzicht; als je nergens rekening mee houdt, is het maar de vraag of dat vooruitgang is. Óf, je trapt lol uit ernst, maar dan is het niet de oerlol.

Het ene is niet het begin of het einde van het andere, want ze roepen elkaar op. Lol roept ernst op, en ernst roept lol op.

Ernst is een kritische consequente houding.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

*hik*

Durf ik te spreken?
Of verraadt dit antwoord mijn al genomen besluit.

Rekening houden met en verantwoording nemen voor beiden vinden hun grondslag pas in het herkennen van de gevaren. Is de spreker, die wel eens zou kunnen verspreken, verantwoordelijk voor de gedachten van de luisteraar, die wel eens zou kunnen mis-interpreteren?

Ik vind dit een bijzonder origineel topic!

_________________
We are everything you want others to be

Ter meerdere ere en glorie van mijn nieuwe weblog heb ik de tekst van deze topic eens herschreven, met alle uitbreidingen van dien.

______________________________
Ernstige lol


Lol is er om plezier te hebben en dingen niet zo serieus te nemen. Het is ‘losser’ en ogenschijnlijk ongebonden. Ernst daarentegen zou meer gesloten en bindend zijn.

Lol als zodanig is echter wel degelijk schatplichtig aan orde en rekenschap. Lol kan niet bestaan zonder de notie van het serieuze. Je houdt rekening met de norm, die je dan een flinke draai geeft; je houdt zelfs rekening met wat conventioneel als lollig geldt en wat niet; je houdt rekening met het niet in acht nemen van ernst. Er is kortom een fundament nodig om lol te kunnen trappen. Lol is dus niet vrij en op zichzelf staand. En wat begint als een lolletje, kan uitmonden in dodelijke ernst.

De uiting van lol is niet zondermeer grappig. De spreker moet er bij voorbaat al vanuit gaan dat, wil hij daadwerkelijk lollig gevonden worden, anderen een bepaald gevoel voor humor koesteren, en niet alleen dat, maar dat men ook bepaalde grenzen in acht neemt of juist niet. Als de lol niet het gewenste effect heeft, dan is het ook geen lol. Je kunt niet zeggen dat iemand grappis is zonder dat er iemand lacht. De handeling van het lollig zijn is dus afhankelijk van diens effect.

Zou ernst soortgelijke afhankelijkheid kennen? Nee, in zoverre dat men uitstekend ernstig kan zijn zonder dat de omgeving dit herkend. Bij ernst is het hem er vooral om te doen zichzelf tot iets te verplichten, zich toe te leggen op iets, iets punctueel nastreven etc. In deze zin is ernst losser dan de lol, omdat het volstaat om zich te beperken tot de spreker zelf.

Lol lijkt simpel en ernst ingewikkeld. Ernst kan tot verruiming leiden van kennis en inzicht; als je nergens rekening mee houdt, is het maar de vraag of dat vooruitgang is. Óf, je trapt lol uit ernst, maar dit is wezenlijk anders. Waar de oprechte lol gericht is op het vrijelijk beleven van plezier in het hier en nu, geldt dat de ernstige lol een instrument is tót. Denk aan spelenderwijs leren, in pedagogische sfeer.

Is lol dan inherent aan ernst en andersom? Kortom, veronderstellen ze elkaar? Het antwoord kan heel best ‘ja’ zijn. De ernst roept, al dan niet bij de ernstige persoon zelf, de lol op. Bijvoorbeeld om patronen te doorbreken of de ernst zelve niet serieus te nemen (waar interessante psychologische motieven onder kunnen liggen). Ernst lokt altijd ergens de reactie van lol uit. Lol op zijn beurt kan evenzeer dodelijk vermoeiend zijn, en zelfs destructief. Ernst is onontbeerljk als tegenwicht. Pure allesoverheersende lol is je reinste hedonisme. Pure allesoverheersende ernst is het stramme mentale leven dat de dynamiek uit het dagelijks bestaan, uit het leven zelf, verdrijft.
Om die reden kan misschien gesteld worden dat de meest wijze mens vooral ook kan lachen wanneer hij in de spiegel kijkt…

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust

Herkennen van gevaren bij lol en ernst houden in dat de persoon in kwestie zich bewust is van conventionele grenzen die gelden binnen de groep. Deze zou zijn gedrag daar dan op af stemmen. Maar wat wil je eigenlijk precies zeggen?
Wat het misinterpreteren betreft, dat kán aan de spreker liggen. Evenzeer kan het aan de hoorder liggen, of aan het gebruikte medium waarmee de boodschap is overgebracht. Wat heeft dit volgens jou met lol en ernst te maken?

Ik denk inderdaad ook dat het hier om iets relativistisch gaat, al is het niet zo strikt als bij b.v. dag vs. nacht, goed vs. kwaad enzovoort. Want je kunt je serieus afvragen in hoeverre ernst daadwerkelijk niet kan bestaan zonder lol. Praktisch gezien: bij de persoon in kwestie zelf is het heel wel mogelijk dat ernst overheerst, zonder ruimte te bieden aan lol. Maar wanneer ik zeg dat lol en ernst elkaar veronderstellen, dan bedoel ik dat op sociaal maatschappelijk vlak. Evenzo doel ik dan op het concept op zichzelf: lol kan alleen de lol zijn als het inspeelt op de ernst.

_________________
'The real act of discovery consists not in finding new lands but in seeing with new eyes.'
- Marcel Proust